Spreektekst PvdA begroting 2021, eerste termijn 11 november 2020.
Woordvoerder: Paul Kubben.
We hebben het vandaag en morgen over de begroting voor 2021 t/m 2024 en over de belastingmaatregelen. Meer aandacht voor werk en inkomen, voor arbeidsomstandigheden. Concreet: een eenmalige bonus van 300 euro voor onze BOA’s, een bonus die politieagenten al hebben ontvangen. Een verbetering van de leefomgeving in de wijk Lindenheuvel en aandacht voor de arbeidsomstandigheden van de truckers die daar niet eens basisvoorzieningen zoals een toilet hebben. Meer aandacht voor kansenongelijkheid en vergroening. En last but not least: geen onnodige verhoging van de lokale belastingen, een afspraak die wij als gemeenteraad met de inwoners ook heel nadrukkelijk hebben gemaakt. Dat is de inzet van de Partij van de Arbeid bij deze begrotingsbehandeling.
Voordat ik in ga op de begroting en de belastingverhogingen van dit college eerst enkele algemene beschouwingen. Dat we richting het einde van een merkwaardig jaar gaan zal niemand betwisten. Het coronavirus heeft geleid tot verdriet, tot zorgen, over gezondheid, werkgelegenheid, over leerachterstanden bij een deel van onze kinderen. En als we ook nog even voorbij het virus en voorbij de gemeentegrenzen kijken, zien we dat de democratie, de vrijheid van meningsuiting en ook de persvrijheid onder druk staan. Ik realiseer me juist door dit merkwaardige jaar hoe belangrijk het is dat wij hier met elkaar het debat voeren. Dat we het dualisme hier serieus nemen, dat de democratische regels gerespecteerd worden door het college en de coalitie.
In de eerste bespreking van de begroting twee weken geleden heb ik aangegeven dat de PvdA-fractie zich rot is geschrokken bij het lezen van deze begroting. Niet omdat alles verkeerd is wat het college voorstelt. Wel omdat het college in de eigen keuzes die het kan maken verhoudingsgewijs te weinig doet aan kansenongelijkheid. Te weinig doet aan vergroening van onze gemeente. En dat terwijl het college een begroting presenteert waarbij het geld tegen de plinten lijkt te klotsen. Het college presenteert het alsof we nu de vruchten kunnen plukken van sober beleid in de afgelopen jaren, dat inwoners nu iets terug gaan zien van keer op keer belastingverhogingen in het verleden. Maar het is niets anders dan een sigaar uit eigen doos, want de belastingen gaan namelijk wéér omhoog.
Deze stijging van 8% van de lokale lasten staan diametraal tegenover het voornemen van het college om het vertrouwen te herstellen. We zijn qua belastingen een dure gemeente, van de grootste gemeenten van Limburg zelfs veruit de duurste. We konden in de periode 2018-2020 niet anders dan de belastingen verhogen. En toen spraken we heel duidelijk af: zodra de financiën op orde zijn geen belastingverhogingen meer en zelfs kijken waar het wat omlaag kan. En toch wordt het ruim 8% duurder volgend jaar.
8% voorzitter, in de ronde heb ik de vraag al opgeworpen: wie gaat er in vredesnaam 8% meer loon krijgen volgend jaar? We leven in een onzekere tijd, maar één ding weet de PvdA zeker: niet onze muziekdocenten, die door dit college in een ZZP-constructie zijn gedwongen. Niet onze koks, niet onze horecamedewerkers en niet ons winkelpersoneel. En waarom? Waarom is die extra verhoging nu nodig? Natuurlijk moet het onderhoud van de openbare ruimte weer naar een hoger niveau. Natuurlijk zijn investeringen in stenen nodig, zoals de gymzaal voor Dacapo en Swentibold, investeringen in Glanerbrook, graag zelfs. Maar dat kan volgens de PvdA ook zonder extra druk op onze inwoners, zonder extra verhoging van de OZB dus.
Door nog eens kritisch naar die lijst van investeringen te kijken en te temporiseren en ook door doelmatig in te vullen kan een verhoging van de lokale belastingen worden voorkomen. Hoeveel mensen in onze gemeente hebben bijvoorbeeld baat bij een Olympisch zwembad, een 50 meterbaan? Een goede, duurzame zwemvoorziening, voor lessen en recreatie, dat is nodig. Gaan we Wijkbeheer nu in een duurder pand plaatsen dan nodig is, alleen maar om een monument te behouden? Dat was toch voor meerdere partijen de reden om in 2018 tegen het bestuurscentrum aan de Oude Markt in Sittard te zijn? Wat is er nu anders dan toen?
Doelmatiger begroten, hier en daar een onsje minder, en dan kan het prima zonder opnieuw een belastingverhoging. Een duidelijke vraag aan het college in deze eerste termijn: vindt u het geen probleem dat u de afspraak die met inwoners is gemaakt om de belastingen niet opnieuw te verhogen schaadt?
Zoals al aangegeven is ons probleem met de begroting dat de balans zoek is. Bouwen, bouwen en nog eens bouwen. Voor mooie woorden in het dunne boekje koop je niks wanneer je wieg in Sanderbout, Lindenheuvel of Geleen-Zuid staat. Vele onderzoeken laten zien dat grote inkomensverschillen tot forse kansenongelijkheid leiden. Ja het klopt dat dit natuurlijk niet alleen in de drie genoemde wijken speelt maar hier is clustering aan de orde. En ja, het college heeft zeker oog voor kansenongelijkheid. Met name door inzet op kansen voor alle kinderen in onze gemeente, Kansrijke Start, Programma Trendbreuk, Jongeren gezond op gewicht. Maar om goed te kunnen wegen of onze partij kan instemmen met de begroting, hebben we meer informatie gevraagd over wat nu het gewicht in termen van geld is in de begroting van deze activiteiten.
Zoals al aangegeven: er is in de ronde op 29 oktober toegezegd door het college om die informatie te verschaffen. Hierbij de vraag aan het college waarom u die toezegging, twee weken geleden gedaan, vandaag pas vlak voor de raadsvergadering aanlevert? Dat maakt een afweging zoals wij die gevraagd hebben toch heel moeilijk? Merkwaardige handelswijze. Feitelijk gaat t om ongeveer 10 producten binnen 5 programma’s waar we meer informatie over willen. Kan het college toezeggen dat die morgen voor 10:00 worden aangeleverd.
Er moet nog veel gebeuren tussen nu en morgen voordat de PvdA kan instemmen met de begroting. Over de mogelijkheden ten aanzien van de OZB hebben wij een amendement klaarliggen, dat we op basis van de eerste termijn nog kunnen aanpassen. Indiening volgt dus na deze eerste termijn.
Met enkele moties willen we bijdragen aan een eerlijker en groener Sittard-Geleen. Vier weken geleden hebben wij schriftelijke vragen gesteld over de situatie met truckers aan de Kampstraat. Om onduidelijke redenen is beantwoording uitgesteld. Ondertussen speelt de problematiek al meer dan vijf jaar, en ook collega raadslid Peter Henssen heeft meermaals aandacht voor de situatie gevraagd. Die is er zelfs al veel langer mee bezig, ere wie ere toekomt.
Al ons voedsel, grondstoffen voor Chemelot, de spullen die in onze winkels liggen of die we helaas steeds meer via bol.com bestellen, ze komen er niet zomaar. Het vervoer daarvan gebeurt buiten ons zicht en doorgaans tegen een zeer lage vergoeding. Dat is de reden dat die truckers, met name uit Oost-Europese landen daar staan. Terwijl die parkeerstrook ook voor gebruik van in Lindenheuvel woonachtige vrachtwagenchauffeurs moet zijn. Zij kunnen hun trucks nu juist in het weekend nergens kwijt. Een structurele parkeervoorziening buiten Sittard-Geleen, dat is onze gezamenlijke inzet. En zolang die er niet is: geef de chauffeurs van de Lindenheuvel een ontheffing om ook op enkele andere plekken te parkeren. En daarnaast laten we een klein beetje barmhartigheid tonen in deze gemeenteraad door een basisvoorziening zoals een toilet te plaatsen.
Onze BOA’s hebben het net als politieagenten niet makkelijk gehad in de afgelopen periode. De coronamaatregelen zijn niet altijd duidelijk en er begint ook verzet te komen onder een deel van de bevolking. Politieagenten hebben om die reden een bonus gekregen van 300 euro eenmalig. Het lijkt ons een goed idee om dat ook voor onze BOA’s te doen en om die reden dienen we een motie in.
Tot slot, meer aandacht voor vergroening van onze gemeente is nodig. Groen is bewezen effectief tegen hittestress, het vasthouden van water en al die klimaatadaptatie doelen die het college onderschrijft. Voor de subsidie voor hemelwater afkoppeling, waar de wethouder zelf in de ronde aan refereerde, is slechts een tiende van het beschikbare budget gebruikt met maar 37 aanvragen in 5 jaar. Wij denken inderdaad dat betere communicatie hierover een deel van de oplossing is, zoals GroenLinks ook voorstelt. Een extra inhoudelijke impuls door aan te sluiten bij de stichting Steenbreek was mogelijk geweest. Dat was ons doel, maar de wethouder heeft vooraf al een veto uitgesproken. Jammer, maar we willen in ieder geval die extra inzet op communicatie ondersteunen en zullen ons samen met de mede-indieners nog beraden op de motie vergroening.
Tot zover in de eerste termijn.
