Op 7 januari stonden twee onderwerpen op de agenda van ronde van de gemeenteraad: De evaluatie van De Domijnen en de uitgangspuntennota omgevingsplandeel Chemelot. Hieronder de bijdragen van de PvdA-fractie.
Evaluatie De Domijnen door Paul Kubben
2021 is net begonnen en de PvdA is hoopvol. Hoopvol dat we de verheerlijking van de marktwerking en efficiency van de afgelopen dertig jaar nu echt aan het verlaten zijn. Iets dat is doorgesijpeld in heel veel beslissingen van allerlei overheidslagen in de afgelopen decennia. Zo ook hier in onze gemeente, toen er jaren geleden besloten werd om een Cultuurbedrijf op te zetten. U hoort het goed: een bedrijf. De Domijnen als merk, zoals we Coca Cola kennen, of Starbucks.
Dat bedrijfsdenken, dat denken in termen van een merk, de focus daarop, daar zetten we vandaag wat de PvdA betreft per direct een punt achter. Daarmee zeggen we niet dat De Domijnen als geheel, als idee, meteen de prullenbak in moet. Dat we met een terugkeer naar het oude alles opgelost zouden hebben. Daarmee zouden we geen recht doen aan de zaken die wel gerealiseerd zijn, aan de inspanningen verricht vanuit verschillende hoeken van De Domijnen. En daarmee zouden we ook voorbijgaan aan de steken die de gemeente heeft laten vallen in de afgelopen jaren, college én raad.
Naast een instituut, waarmee wat de PvdA betreft een basisinfrastructuur in onze gemeente bestaat op het gebied van bibliotheek, filmhuis, schouwburg, museum, historisch centrum cq archief en ja, ook een muziekschool, is er volgens ons ruimte nodig voor culturele vrijplaatsen, voor autonomie van makers en programmeurs. Daarover aan het einde van dit betoog meer. Namens de PvdA-fractie wil ik het volgende belichten: De uitkomsten van het BMC-rapport, de adviezen voor de toekomst en de wijze waarop wij als PvdA-fractie verder zouden willen met De Domijnen in de komende jaren. Met daaraan gekoppeld het nu nog niet concrete idee voor die culturele vrijplaatsen.
Het BMC-rapport liegt er niet om: als we echt iets willen maken van een basisinfrastructuur, zoals gezegd wat de PvdA betreft de grondgedachte achter De Domijnen, dan is er werk aan de winkel. Veel van hetgeen op tafel moest komen ligt nu op tafel. Het samenvoegen van functies heeft niet geleid tot meer synergie. De culturele vernieuwing is beperkt. Er is geen nieuwe koers ingeslagen met de schouwburg. De twijfels over bezoekersaantallen bij Volt en het Filmhuis. Overigens is misschien voor het Filmhuis de hele ontwikkeling nog het beste geweest, maar dat heeft waarschijnlijk meer te maken met een goede programmeur en verbeterde filmzalen dan met het construct De Domijnen an sich.
Over Volt valt genoeg te zeggen en is bijvoorbeeld door GroenLinks al een en ander gezegd. De begeleiding vanuit de gemeente richting De Domijnen is onvoldoende geweest. De gemeente heeft de zwaarte en de complexiteit onderschat. En ja, ook over de opmerkingen over de leiderschapsstijl zoals gemaakt in het rapport moeten we het hebben, maar ook over de bredere context van een top-down benadering, aangejaagd door rendementsdenken en sterk voortkomend uit marketingoogpunten gericht op de merknaam. Kortom, alles wat goed werkt voor Coca Cola maar wat verstikkend werkt voor culturele vernieuwing, voor culturele expressie.
Er zijn veel aanbevelingen gedaan door BMC en het college lijkt die aanbevelingen ook te omarmen. De wethouder heeft al aangetoond regie te kunnen pakken. Want ook wij als PvdA hadden graag een gesprek gehad met BMC. Maar door een communicatiefout vanuit BMC is dat misgelopen. De wethouder heeft dat hersteld door de mogelijkheid te bieden te laten weten aan hem wat wij dan als PvdA aan BMC hadden willen melden. En veel daarvan is al op tafel gekomen zoals gezegd. Een punt blijft in de rapportage wat vaag, en daar hadden wij graag een duidelijk advies over gezien: in het rapport wordt in algemene termen gesproken over ‘de gemeente’. Voor ons is een duidelijke rolverdeling, al dan niet gebaseerd op ervaringen in andere gemeenten, van belang;
En om meteen een schot voor de boeg te nemen: De PvdA is van mening dat er een vierjaarlijkse opdracht aan De Domijnen verstrekt moet worden, gekoppeld aan de Kadernota, met daarbinnen jaarlijks een rapportagemoment aan de gemeenteraad. Ik kom daar zo nog op terug. Maar niet voordat ik nog enkele vragen aan de wethouder heb gesteld. Ten aanzien van de aanbeveling door BMC en de omarming daarvan door het college: hoe ziet de wethouder het vervolgproces nu precies voor zich? En welke rolverdeling tussen college en raad ziet hij daarbij? Wat neemt de wethouder nog mee uit het Berenschot-memo bij de uitwerking van de adviezen van BMC? De PvdA-fractie denkt dan bijvoorbeeld aan de door Berenschot genoemde methoden om bezoekersaantallen te vergelijken: TAS voor theaters, PAS voor poppodia en Museana voor musea;
Voorzitter,
Het college wil graag het gevoelen van de raad polsen over dit onderwerp. En de PvdA-fractie zit indicatief op de volgende lijn: Geef De Domijnen een kans als instituut dat de basisinfra in onze gemeente in stand houdt, als goed werkgever, met vanuit die basisinfra ruim baan voor de creativiteit voor medewerkers, of dat programmeurs betreft, een conservator, of docenten; Pomp geen geld meer in het merk, maar houdt het simpel: de bibliotheek, het filmhuis, het museum, etc; Poppodium Volt mogelijk geheel zelfstandig, daar willen we best over van gedachte te wisselen; En ook een muziekschool in de basisinfra, want de PvdA-fractie is van mening dat we de meest recente fout van deze raad, te weten het sluiten van de muziekschool, moeten herstellen.
Dan, artistiek en zakelijk leiderschap moeten inderdaad naast elkaar bestaan, maar wij vragen ons af of dat moet in de vorm van 2 mensen met forse salarissen. Wij als raad moeten in ieder geval regie nemen door middel van zo’n vierjaarlijkse opdracht, met daarin uiteraard geen politieke sturing op de gewenste cultuuruitingen, maar met doelstellingen gekoppeld aan de financiering. Iets dat, maar dat reikt te ver voor vanavond, overigens natuurlijk voor alle culturele instellingen geldt, want de wijze waarop subsidies verstrekt worden door de gemeente is iets waar we net zo goed naar moeten kijken, daarbij lijken toezeggingen en rechten uit het verleden een grotere rol te spelen dan de huidige output. Maar zoals gezegd, dat reikt te ver voor vanavond maar zullen we in het vervolgtraject de komende maanden nog wel op terugkomen.
Als laatste, naast een vierjaarlijkse opdracht, ons vernieuwende element, een voorstel van onze fractie aan andere fracties en college: zorg dat De Domijnen faciliterend wordt voor culturele vrijplaatsen. In de zin van: randvoorwaardelijk, het ter beschikking stellen van bijvoorbeeld ruimtes, apparatuur, microsubsidies voor cultuurmakers, die daarmee dingen kunnen maken die niet vooraf in een jaarprogramma bedacht zijn, en waarvoor we niet meteen de meetlat ten aanzien van bezoekersaantallen ernaast leggen. Ruimtes van De Domijnen zelf, maar misschien ook wel bemiddeling samen met de gemeente om tijdelijk culturele expressie toe te staan in leegstaande panden, om te beginnen De Ligne.
Dus: én én. En zorgen voor duidelijke doelstellingen en rapporteren aan de raad wat er grofweg met de bijna 10 miljoen jaarlijks is gebeurd. En vanuit het bedrag, dat mogelijk omhoog moet, ruimte voor autonomie voor makers en programmeurs;
Voorzitter,
Het vertrouwen in het vermogen van deze wethouder om regie te pakken is er, nu de blik vooruit en samen met de raad, maar natuurlijk vooral het culturele veld in Sittard-Geleen de blik vooruit en aan de slag.
Tot zover in de eerste termijn.
Uitgangspuntennota omgevingsplandeel Chemelot door Tom Baars
Voorzitter,
De PvdA vindt het goed dat er op deze manier als één overheid wordt opgetreden, in plaats van drie afzonderlijke gemeenten en weer los daarvan De Provincie Limburg. Dat er één omgevingskwaliteit wordt gehanteerd. Dit schept om te beginnen duidelijkheid! De PvdA-fractie heeft nog wel een paar bemerkingen:
1 De gemeente hanteert het begrip kostendekkendheid m.b.t leges. Deze dienen kostendekkend te zijn. De vraag die de PvdA daarbij heeft, is in welke mate Chemelot meebetaalt? Graag een antwoord van de wethouder.
2 Verder constateren wij dat de koepelvergunning vooral voordelen voor Chemelot heeft. Wij vragen ons dan ook af of de eerdere, door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) geconstateerde omissie met betrekking tot het toezicht door het bevoegd gezag nu dan eindelijk gerepareerd is? Zo neen waarom niet, gaarne hadden wij hier graag antwoord op van de wethouder. (Dit betreft de omissie in het toezicht op een multi user site als Chemelot mbt de onderlinge risico’s. Hierdoor kan de provincie zijn toezichthoudende taak minder goed vervullen).
3 Het rapport van de OVV en de praktijkles liepen dus samen … de vraag die dan rijst is zijn er alternatieven voor de koepelvergunning en/of zijn er alternatieven onderzocht? Gaarne antwoord.
4 Kan de wethouder aangeven op welke manier de aanbevelingen van de OVV zijn mee genomen in de praktijktest cq uitgangspuntennotitie?
5 M.b.t het punt communicatie vindt de PvdA fractie dat dit veel beter kan! Immers wie zijn de omwonenden? De overlast strekt zich soms vele malen verder dan de direct omwonenden. Burgerparticipatie en communicatie kunnen volgends ons vele malen beter. Wij ontvangen veel klachten in deze. Kortom burgerparticipatie en communicatie organiseer je niet enkel door je aan te sluiten bij bestaande overlegstructuren en klankbordgroepen. Er is veel meer nodig om beter met je omgeving te communiceren.
6 Begin dit jaar is de motie in de eerste kamer aangenomen om participatiebeleid op te stellen. Kan de wethouder of hier rekening mee gehouden is? En welke rol de drie gemeenten in deze gaan nemen. Wanneer kunnen wij zulks verwachten van de gemeente. Simpel weg stellen dat er een horizontale transitie plaats vindt vinden wij te kort door de bocht … Immers er wordt van alles gerepareerd en voorgesteld. Met andere woorden wanneer mogen wij dit participatiebeleid verwachten?
7 In dit beleid zien wij graag de volgende zaken terug: veel meer mensen in de drie gemeenten dan enkel de aangrenzende wijken is nodig gezien de reikwijdte van de Chemelot site. Met andere woorden: meer inzetten op een diversere groep. Communiceer op tijd en in begrijpelijke taa. Proactieve houding van de overheden. Participatie ophalen in plaats van afwachten tot dat inwoners zich melden. Luisteren betekent ook openstaan voor ideeën die je als overheid wellicht minder aantrekkelijk vindt. Neem inwoners serieus dan voelen zij zich gehoor. Als iets niet kan neem de inwoners mee en leg het uit.
