Spreektekst Ronde over de begroting 2021
29 oktober 2020
Sprekers: Paul Kubben & Ceriel Lucker
[Paul Kubben]
Voorzitter,
Er ligt een begroting voor 2021 t/m 2024 en vandaag zullen wij als PvdA gebruiken voor verheldering en het delen van een eerste indruk. Om met dat laatste te beginnen: de gehele PvdA-fractie is zich rot geschrokken bij het lezen van deze begroting. Jullie hebben mij in de afgelopen drie jaar leren kennen als iemand die niet houdt van zeuren en klagen, en iemand die met optimisme naar de toekomst van onze stad kijkt. “Vooruit, naar een toekomst vol kansen”. Met zo’n titel van een begroting zou een optimist toch uitermate tevreden moeten zijn, toch?
We bespraken de begroting in onze fractievergadering via skype en de eerste indrukken waren identiek: waar is de balans in deze begroting, waar is het realisme en waarom gaan we voor al die bouw- en investeringswensen nu wéér de lokale belastingen verhogen? De PvdA ziet hier een begroting liggen waarbij je, wanneer je begint te lezen in het dunne boekje denkt: mooie titel en alles zit er in. Maar als je voorbij de ronkende teksten kijkt en het dikke boek eens openslaat, en gewoon aanschouwt waar het college nu echt geld aan uit wil geven, dan zie je vooral bouwen, opknappen, wegen onderhouden, etc. Dit is zeker iets waar we mee aan de slag moeten in Sittard-Geleen.
Maar dé twee grote uitdagingen van onze tijd zijn volgens de PvdA: kansenongelijkheid en ons plekje op de aarde leefbaar houden. Hierover zien wij vooral veel mooie woorden en vooral weinig maatregelen met kleine zakjes geld. Dat staat in geen enkele verhouding tot de bakken met geld die het college wil gaan uitgeven aan dat bouwen, opknappen, wegen onderhouden, etc.
Er heerst ook fikse verbazing. Verbazing over de toverstaf die de nieuwe wethouder van Financiën blijkt te hebben. Een toverstaf waarmee alle tekorten zijn verdwenen, we zelfs flink geld overhouden en waarmee de coalitie goede sier wil gaan maken. Twee jaar lang is er niks mogelijk geweest, met pijn en moeite zouden we misschien een school tussen Grevenbicht en Obbicht kunnen bouwen en Glanerbrook kunnen opknappen.
De toenmalig fractievoorzitter van de Stadspartij, nu de wethouder Financiën, hoor ik het nog zeggen: er wordt veel te hard bezuinigd, zodat de coalitie in de tweede helft van de zittingstermijn kan gaan scoren. Heel vervelend vond hij dat, maar nu is alles anders nu de Stadspartij zelf in de coalitie zit in de tweede helft van de zittingstermijn. De kern van de begroting staat op pagina 5 van het dunne boekje in 1 zin: we maken zichtbare keuzes. Deze nieuwe samenstelling van de coalitie heeft de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 al in het vizier. En dus moet er zichtbaar gescoord worden.
Voorzitter,
Wie wil er nu niet dat onze straten blinken, dat het onderhoud van sublieme klasse is? Wie wil er nu niet dat we Glanerbrook helemaal opknappen? Wie wil er nu niet dat we geld investeren in een verplaatsing van de ingang van Kasteelpark Born? In een nieuwe gymzaal voor Swentibold in Sittard?
Laat duidelijk zijn dat de PvdA dat allemaal graag wil, geen twijfel over mogelijk. Maar we zullen wel realistisch moeten zijn, en we zullen ook heel goed moeten kijken waar het geld landt dat in deze begroting zit. En om al die extra investeringen te financieren gooit het college er weer een belastingverhoging voor de inwoners bovenop. Terwijl we juist in de afgelopen jaren met elkaar hadden afgesproken om de financiën op orde te brengen en dan te stoppen met belastingverhogingen.
Wat wordt nu eigenlijk precies gevraagd aan de raad om mee in te stemmen? “We benadrukken dat de voorstellen richtinggevend zijn, de daadwerkelijke kredietvotering voor de individuele projecten worden in afzonderlijke raadsvoorstellen uitgewerkt”, schrijft het college. Dan verwacht je toch op zijn minst een keurig lijstje erbij met een tijdlijn wanneer dan die voorstellen ongeveer uitgewerkt aan de raad worden voorgelegd. De PvdA wenst graag een duidelijk antwoord van het college wanneer al die individuele raadsvoorstellen volgen.
Als we aan het vertrouwen met onze inwoners willen werken, zoals het college beoogt, dan begint dat met het nakomen van afspraken. In die lange bezuinigingsavond twee jaar geleden is een hele duidelijke en simpele afspraak gemaakt: we verhogen de belastingen nu omdat het moet, zodra het kan draaien we dat deels terug. Het motto van het college lijkt te zijn: we hebben extra geld nodig, we verhogen gewoon nog een keer de belastingen. En voor de duidelijkheid, want ook hier zien we misleidende teksten in het dunne boekwerk, de totale lokale belastingen laten voor 2021 een afwijking zien van 8,1% t.o.v. 2020. Duidelijk te zien in het dikke boekwerk met de belastingmaatregelen, pagina 4. 8% voorzitter, wie in onze gemeente gaat volgend jaar 8% meer loon verdienen? In ieder geval niet onze muziekdocenten, koks, winkelpersoneel enzovoorts. Het lijkt ons goed nu onze inwoners rechtstreeks om hun mening te vragen hierover, en met ons als gemeenteraad mee te laten denken. Daarom kan iedere inwoner vanaf vandaag via het platform sittardgeleen.watvindjij.online zijn of haar mening geven hierover.
Groeiende ongelijkheid, daar vragen wij als PvdA in Sittard-Geleen doorlopend aandacht voor. Als je wieg in Sanderbout, Lindenheuvel of Geleen-Zuid staat, dan heb je grote kans op minder inkomen in de toekomst, slechtere gezondheid, lagere levensverwachting. Extra programma’s zijn niet nodig volgens het college. En toen we hoopvol zagen dat de revitalisering van Geleen-Zuid in het lijstje investeringsvoorstellen staat, zagen we dat er een pm staat. Geen concreet bedrag dus, dat moet bovenop die 75 mln komen. Als er dan nog wat geld over is natuurlijk.
In 2021 wordt het initiatief Gezonde basisschool van de toekomst voortgezet, dat soort onderdelen in de begroting zien we graag. Helaas is een concreet bedrag nergens te vinden, omdat alleen de totalen per programma worden getoond, en niet de bedragen van de programmaonderdelen. De PvdA-fractie hoort graag van het college welke eigen, autonome keuze het college maakt om –los van allerlei wettelijke taken- kansenongelijkheid in Sittard-Geleen tegen te gaan. De PvdA-fractie wil ook graag weten waarom er geen concrete bedragen bij de programma-onderdelen in de begroting te vinden zijn.
[Ceriel Lucker]
Voorzitter,
Een kleine drie jaar geleden stond het coalitieakkoord vol mooie woorden en doelstellingen over duurzaamheid. 46 keer staat het woord erin, nu moet je het met een loep zoeken in de begroting. Ja, er wordt eenmalig wat geld vrij gemaakt ter ondersteuning van het 1 miljoen bomenplan en voedselbossen. De PvdA heeft hiertoe het initiatief genomen met de motie voedselbossen. Maar als ik kijk welke budgetten er in deze begroting worden vrijgemaakt om structureel duurzame projecten aan te jagen, blijft de teller steken op ongeveer 150 duizend jaarlijks.
Wij hebben eerder het initiatief genomen om een Kenniscentrum Duurzaamheid op te richten, we zien er helemaal niks meer over terug. Onze fractie wil graag van het college weten hoe de aangenomen motie van de PvdA hierover uitgevoerd gaat worden en waarom daar niks over in de begroting staat.
Anderhalve ton wil dit college aan duurzaamheid besteden, dit is 0.5 promille van de begroting. Een half promille. Als je daar mee achter het stuur zou kruipen, kan dat net. Maar als dit de betekenis is van ‘samen duurzaam’ kan dat echt niet. Als lid van de raadswerkgroep duurzaamheid vraag ik me dan af waar we het over gaan hebben als er nauwelijks middelen zijn.
Want net als bij het sociale domein, er zit zeker geld in de begroting zoals de pilot aardgasvrije wijk Limbrichterveld, maar ook hier betreft het geld van het Rijk. Eigen, autonome keuzes om iets extra’s te doen op duurzaamheid zijn zeer mager. Ook hier: mooie woorden in het dunne boekje over de participatie van jongeren. Maar weinig concrete acties voor de toekomstige leefomgeving van die jongeren. De PvdA-fractie wil graag weten wat het college en wat de coalitie eigenlijk wil gaan bespreken in de raadswerkgroep duurzaamheid als er zo weinig middelen zijn.
Tot slot van mijn onderdeel: we blijven als PvdA initiatieven aanzwengelen voor een duurzamer Sittard-Geleen. Hierbij kondigen we een motie aan met de oproep aan het college om per 1 januari 2021 aan te sluiten bij de Nationale Stichting Steenbreek. Een groenere leefomgeving draagt niet alleen bij aan minder wateroverlast. Het bevordert ook de biodiversiteit, hittestress en sociale cohesie binnen woonwijken. Een concreet voorbeeld van ‘samen duurzaam’.
[Paul Kubben]
Voorzitter,
Ter afronding: we zien dat ook de cultuursector er bekaaid vanaf komt in deze begroting. Een sector die juist nu in deze coronatijd, net als onze horeca, enorm onder druk staat. Voor het derde jaar op rij moeten we lezen ‘dat we De Domijnen gaan evalueren’. Maar is dat nu alles wat er te zeggen valt over cultuur? Hoe gaat dit college om, naast compensatiemaatregelen voor de cultuursector die het Rijk betaalt, met het culturele veld in Sittard-Geleen?
Volgens de PvdA ontbreekt er iets fundamenteels, namelijk een duidelijk cultuurbeleid. Te zien op pagina 82 van het dikke boekwerk: er is geen beleidsnota Cultuur. Wij vinden het –in combinatie met de evaluatie van De Domijnen- hoog tijd dat die er gaat komen.
Het college schrijft meteen vooraan in het dunne boekje over het bestuurlijk afsprakenkader met de provincie. Als je in dat kader zelf kijkt, staat daar ook dat politiek breed draagvlak van belang is. Voor de PvdA is er vanuit het college cq de coalitie nog een flinke brug te slaan ten aanzien van deze begroting. Meer aandacht in termen van geld voor kansenongelijkheid en duurzaamheid.
In dat kader ook aandacht voor zaken waar de PvdA, in de tijd dat wij mede die begroting op orde hebben gebracht, aandacht aan heeft besteed, zoals dat Kenniscentrum Duurzaamheid, maar ook nog niet genoemd een vervolg op de pilot Bijverdienen in de bijstand, ook niet meer te vinden in de begroting. Een brug die niet alleen op inhoud overgestoken zal moeten worden, maar ook op de in onze optiek onnodige verhogingen van de lokale belastingen, waarover wij een amendement aan het opstellen zijn.
Voorzitter, tot zover.
